ناکامی بارسلونا و بایرن مونیخ در فوتبال اروپا، دلیلی بر پایان دوران تیکیتاکا؟
از سوی دیگر تیم بایرن مونیخ نیز که در چهار سال اخیر سه بار به فینال رسیده و یک بار برابر تیم اینترمیلان و بار دیگر برابر تیم چلسی شکست خورده و قهرمانی را از دست داده و سال گذشته نیز مقابل تیم دیگری از آلمان یعنی بوروسیا دورتموند قرار گرفته و اینبار پیروز و قهرمان شده است، در بازیهای سال جاری در مرحله نیمهنهایی مقابل تیم رئال مادرید شکست سختی را متحمل شد و از دور رقابتها کنار رفت.
نکتهای که در اینجا حائز اهمیت است این است که بارسلونا به دلیل اجرای فوتبال معروف به تیک تاکا در سالهای اخیر در عرصه داخلی و رقابتهای باشگاهی بینالمللی بسیار موفق عمل کرده و به بهترین باشگاه دنیا معروف شده بود. در عین حال تیم بایرن مونیخ نیز مربیای را در راس کادر فنی خود میدید که یکی از سردمداران و پیشگامان تاکتیک تیکی تاکا بود و در واقع در دوره مربیگری پپ گواردیولا در بارسلون بود که این تیم در زمینه این تاکتیک بسیار موفق عمل کرد و قهرمانیهای متعددی را به دست آورد.
اما در این فصل اگرچه تیم بایرن مونیخ در بازیهای باشگاهی آلمان موسوم به بوندسلیگا بسیار موفق و خارقالعاده ظاهر شد و رکوردی جدید در زمینه قهرمانی در این فصل به جای گذاشت. اما با توجه به اینکه در لیگ آلمان تیمهای چندان قدرتمندی در مقایسه با لیگهای ایتالیا، انگلیس و یا اسپانیا وجود نداشتند، نمیتوان این مسئله را خیلی به حساب موفقیت پپ گواردیولا گذاشت، کمااینکه در سال گذشته بایرن با حضور یوپ هاینکس به عنوان سرمربی بسیار موفقتر عمل کرد و لیگ قهرمانان اروپا را نیز با اقتدار به دست آورد و حتی نسبت به فصل جاری روانتر نیز بازی میکرد.
از سوی دیگر تیم بارسلونا نیز در این فصل بسیار شکننده عمل کرد و اگرچه در الکلاسیکو موفق عمل کرد و هر دو بازی رفت و برگشت مقابل رئال مادرید را با مربیگری مارتینو با پیروزی پشت سر گذاشت، اما ابتدا در فینال جام حذفی اسپانیا مقابل همین تیم رئال مادرید شکست خورد و قهرمانی را از دست داد، و سپس در بازیهای لیگ اسپانیا نوسانات بسیاری داشت که این نوسانات باعث شد در بازیهای بسیاری نتیجه مطلوب را به دست نیاورد و در حالی که در چند سال اخیر صدرنشین بلامنازع لالیگا بود، در بازیهای این فصل صدر را به آتلیتکو مادرید تعارف کرد و حتی در بازیهای هفته سی و هفتم که یکشنبه شب برگزار شد، در شرایطی که با توجه به تساوی آتلتیکو میتوانست با پیروزی در دیدار این هفته به یک امتیازی تیم صدرنشین برسد، به نتیجهای بهتر از تساوی مقابل آلچه دست نیافت. اگرچه هنوز هم در هفته پایانی رقابتها و بازی مقابل آتلتیکو مادرید، شانس قهرمانی را دارد. این تیم در بازیهای لیگ قهرمانان نیز برخلاف سالهای گذشته مقتدر عمل نکرد و نتوانست از مرحله یکچهارم پایانی بالاتر بیاید.
اما از مسئله باشگاهی که بگذریم، درباره تیم ملی اسپانیا نیز که برنامه تیکیتاکا را به طرز بسیار عالی رعایت میکند و به واسطه همین تاکتیک در 12 سال اخیر سه جام معتبر را با خود به خانه برده است، باید اشاره کرد که این تیم در جام کنفدراسیونها در برزیل در تابستان سال گذشته مقابل برزیل سه بر صفر مغلوب شد. شکستی که به اذعان بسیاری از کارشناسان میتواند زمینهای برای پایان تسلط اسپانیا بر فوتبال دنیا قلمداد شود.

اکنون با توجه به این نکته به نظر میرسد زمان آن فرا رسیده است که دیگر تیکیتاکا به عنوان بهترین تاکتیک تیمی در دنیا مطرح نباشد، چرا که بسیاری از تیمهای باشگاهی و ملی بزرگ دنیا روش مقابله با آن را فرا گرفتهاند و این مسئله چه در عرصه باشگاهی و در نتایج تیمهای بارسلون و بایرن مونیخ مشهود است و از سوی دیگر در عرصه ملی نیز به نظر نمیرسد تیمهایی که در جام جهانی مقابل اسپانیا قرار خواهند گرفت، روش دفع این تاکتیک را بلد نباشند. به ویژه تیم ملی هلند که از مربیگری لوئیز فنخال که خود زمانی سرمربی بارسلونا بود و در عین حال بازیخوانی بسیار قهار و کاربلد است، بهره میبرد، در این بازیها با ماتادورها همگروه است.
سالهای گذشته سال اقتدار و یکهتازی تیکیتاکا و تیم ملی اسپانیا از یک سو و باشگاه بارسلونا از سوی دیگر بود. اما اکنون رقابتهای باشگاهی خطر از بین رفتن قدرت این تاکتیک را نشان داده و از سوی دیگر رقابتهای جام جهانی نیز میتواند ملاک خوبی برای بررسی این نکته درباره تیم ملی اسپانیا باشد. در واقع بسیاری از کارشناسان نیز اکنون بر این باورند که مربیان تیمهای بسیاری در سطح جهان نحوه مقابله با این روش را فراگرفتهاند و شاید وقت آن فرا رسیده است که مسئولین فنی تیم ملی اسپانیا که در 12 سال اخیر دو جام ملتهای اروپا و یک جام جهانی را از آن خود کردهاند و همچنین باشگاه بارسلونا که در سالهای اخیر سه عنوان لیگ قهرمانان را به دست آورده است، به فکر تغییر این روش و یا دستکم ایجاد تحولاتی در آن با هدف جلوگیری از نابودی این تاکتیک روان، زیبا و کارآمد باشند.
- ۹۳/۰۲/۲۲